Voedselverspilling tegengaan biedt volop kansen voor nieuwe business

Veel Nederlanders beseffen het niet, maar eten weggooien heeft grote gevolgen voor de economie, het milieu en de samenleving. Dat laat zich het beste uitleggen wanneer je een aantal cijfers op een rijtje zet. Elk jaar gaat er wereldwijd 1,3 miljard ton aan eetbaar voedsel verloren. Daarvoor is 1,4 miljard hectare landbouwgrond nodig, dat is een gebied dat groter is dan heel Europa. Verder verspillen we hiermee 250 kubieke kilometer water, dat is wel 50x de inhoud van het IJsselmeer. En oh ja, met dit voedsel hadden we een heel jaar lang 1,26 miljard mensen kunnen voeden.

Te veel boodschappen

‘Verspilling zien we in de hele keten optreden. Een groot deel zit bij consumenten zelf. Mensen doen vaak meer voedsel in hun boodschappenmandje dan ze daadwerkelijk nodig hebben, bewaren het op de verkeerde wijze of bereiden meer dan wordt opgegeten’, vertelt Linda van Mierlo. Ze werkt als Programme Manager Agrofood voor de Brabantse Ontwikkelings Maatschappij (BOM) en ondersteunt bedrijven in de provincie die innovatieve ideeën ontwikkelen voor voedselvraagstukken. ‘In Nederland zien we de gevolgen van dit probleem alleen nog niet. In Nederland is er nog voldoende voedsel beschikbaar en de schadelijke gevolgen voor het milieu zijn voor mensen niet meteen tastbaar'.

Investeren loont

De cijfers laten echter zien dat er wel iets moet gebeuren. Nederland heeft als doel om in 2030 voedselverspilling te halveren ten opzichte van 2015. Dat betekent dat we in Nederland 1 miljard kilo voedsel per jaar minder moeten verspillen. ‘Noord-Brabant kent van oudsher een sterke agrofoodsector, met veel landbouw-, veeteelt- en voedingsbedrijven. In combinatie met al die technologische kennis in de regio biedt deze ambitie veel kansen voor het bedrijfsleven. Het is de uitdaging om verspilling zo veel mogelijk tegen te gaan en groene grondstoffen zo hoog mogelijk te benutten’, legt Van Mierlo uit. Een studie van de Champions 12.3 Coalitie bevestigt dat beeld. Iedere geïnvesteerde euro in een bewezen oplossing, betaalt zich voor bedrijven 14x terug.

Citrusschil als schoonmaakmiddel

De BOM helpt ondernemers in de regio die werken aan concrete oplossingen voor dit mondiale probleem. De ene keer is dat met kennis of een netwerk, de andere keer met het initiëren van innovatieprojecten, bedrijfsbegeleiding of een financiering. ‘Zo investeren we bijvoorbeeld in PeelPioneers. Dit bedrijf zamelt elk jaar miljoenen kilo’s citrusschillen in bij restaurants en supermarkten en verwerkt deze onder meer tot duurzame schoonmaakmiddelen en foodtoepassingen’, aldus Van Mierlo.

Een ander voorbeeld is OneThird. Dit bedrijf ontwikkelde een optische scanner die op basis van machine learning-algoritmes veel beter de houdbaarheid van groente en fruit kan voorspellen. Het systeem werd aanvankelijk ontwikkeld voor toepassing bij tomaten. ‘Het kan echter ook een groot verschil maken voor de zacht fruit-sector. De BOM heeft OneThird in contact gebracht met Genson Fresh Fruits & Vegetables, een grote teler van onder meer aardbeien voor Albert Heijn.’

Om bedrijven te stimuleren voedselverspilling te voorkomen of reduceren én voedselreststromen optimaal te verwaarden, ontsluit de BOM ook de voucherregeling van de Stichting Samen Tegen Voedselverspilling. In 2021 hebben 8 innovatieve bedrijven deze vouchers uitgereikt gekregen, waaronder ook 2 bedrijven uit Brabant. Genson Lost Fruits – voor het verwaarden van ‘tweede klasse’ fruit naar dranken en Globe Milk voor het verminderen van voedselverspilling met een speciale sensor.

Duurzame energie uit suikerbieten

Een van de koplopers in de strijd tegen voedselverspilling is Cosun, het moederconcern van onder meer Cosun Beet Company (voorheen Suiker Unie). De fabriek van Cosun Beet Company in Dinteloord was al bezig met circulaire bedrijfsprocessen ver voordat die term werd uitgevonden. ‘Een suikerbiet bestaat voor slechts 16 procent uit suiker, de andere 84 procent is voornamelijk pulp en vezels. Cosun Beet Company haalt meer dan 130 toepassingen uit de suikerbiet. Een deel van deze reststromen wordt gebruikt voor het maken van groen gas. We zijn zelfs de grootste biogasproducent van Nederland’, vertelt Paulus Kosters namens Cosun.

Daarnaast brengt Cosun veel van haar circulaire activiteiten onder in haar bedrijf Duynie Group. Zij verwerken de co-producten die overblijven na verwerking van onder meer de suikerbieten en aardappels als veevoer, ingrediënten voor pet (food), technische toepassingen zoals behanglijm, en ook gaat een deel de vergister in. Hierdoor wordt verspilling voorkomen en worden gewassen maximaal verwaard en benut.

Business Innovation Program Food

De BOM wil juist die bedrijven ondersteunen die bijdragen aan het versnellen van de transitie naar een duurzaam en gezond voedselsysteem. Onderdeel hiervan zijn ondernemers die verspilling tegengaan. Bij de ontwikkeling van een winstgevende businesscase, komt goed ondernemerschap, veel kennis, technische ontwikkelkracht en een sterk netwerk kijken. Speciaal voor deze ondernemers heeft de BOM het Business Innovation Program Food opgetuigd. Dit programma is opgebouwd uit tien modules waarin we ondernemers helpen van idee tot gevalideerde nieuwe businesscase. Dit programma verzorgen wij met alle andere Regionale Ontwikkelings Maatschappijen, Gritd, De Stichting Samen Tegen Voedselverspilling, Invest-NL, FoodValley NL en de Rabobank. Inmiddels hebben 40 bedrijven dit programma doorlopen en is op 7 september de 5^e editie van dit programma gestart.

Testen in Foodtech Brainport

Een ander initiatief zijn de testfaciliteiten bij Food Tech Brainport in Helmond. Er komt namelijk heel wat bij kijken om van groene reststromen tot innovatieve hoogwaardige producten te komen. Of om een oplossing te ontwikkelen waarmee je verspilling kunt tegengaan. ‘Je hebt bijvoorbeeld andere samenwerkingspartners nodig, waaronder bedrijven uit de technologiesector. Wij zijn voortdurend bezig om partijen te inspireren en aan elkaar te verbinden’, aldus Van Mierlo. ‘Voor het opwaarderen van reststromen heb je bovendien testfaciliteiten nodig. Food Tech Brainport is één van de plekken waar ondernemers gebruikmaken van de nieuwste technologieën om in te schatten of hun businesscase haalbaar is.’ ’

Bijdragen aan de voedseltransitie

Bouwen aan een sterke, duurzame en concurrerende economie voor Brabant, en het versterken van ecosystemen door mensen en partijen samen te brengen. Dat is waar Van Mierlo in haar baan voor de Brabantse Ontwikkelings Maatschappij dagelijks mee bezig is. ‘Verspilling tegengaan is onderdeel van een veel grotere beweging die we de voedseltransitie noemen. De manier waarop we eten produceren en consumeren gaat ingrijpend veranderen, daar zijn we van overtuigd. Het huidige systeem is niet houdbaar en een aanslag op natuurlijke hulpbronnen. In deze transitie zien we bijvoorbeeld ook veel kansen voor ondernemers in de verschuiving van dierlijke eiwitten naar alternatieve eiwitten. Ik vind het prachtig om namens de BOM aan deze belangrijke transitie bij te mogen dragen.’