Fotonica heeft wereldwijd enorm veel potentieel om bij te dragen aan de oplossing van verschillende maatschappelijke uitdagingen. Bijvoorbeeld slimmer met energie omgaan. De Eindhovense scale-up SMART Photonics speelt een leidende rol in de ontwikkeling en integratie van deze veelbelovende sleuteltechnologie. Daarom is BOM al sinds de start up fase betrokken bij dit bedrijf.

Fotonische chips werken met lichtdeeltjes in plaats van elektriciteit, waardoor ze vele malen sneller én zuiniger zijn dan de (elektronische) chips van nu. SMART Photonics is onafhankelijk producent en leverancier van photonic integrated circuits (PIC): microchips met twee of meer geïntegreerde fotonische componenten, die samen een circuit vormen.

De problemen van morgen oplossen

Fotonische componenten bestaan al heel lang. Glasvezelcommunicatie gebruikt bijvoorbeeld lasers als lichtbron. SMART Photonics combineert meerdere functionaliteiten in één chip (PICs), dát is wel nieuw. Datacommunicatiebedrijven als Google en CISCO houden de ontwikkelingen nauwlettend in de gaten. Een mogelijke toepassing van dit type fotonische chips is namelijk het (drastisch) reduceren van de energieconsumptie van datacentra. Datatransport kan met fotonica tot duizend keer energiezuiniger en sneller worden. Essentieel, want door nieuwe technologieën zoals IoT, AI en virtual reality wordt een immense hoeveelheid data gegenereerd. Bovendien produceren fotonische chips minder warmte, waardoor minder koeling nodig is en daarmee ook minder energie.

Ook in onder meer mobiliteit biedt fotonica kansen. LIght Detection And Ranging (LIDAR) is een soort ‘radar op licht’: een technologie die de afstand tot een object of oppervlak bepaalt door middel van het gebruik van laserpulsen. Het kan autonoom rijden een enorme impuls geven in de toekomst. Fotonica heeft ook potentie in ‘sensorland’. Fotonische sensoren in dijken kunnen bijvoorbeeld meten of een dijk verschuift door de impact van water. Of bloed, andere vloeistoffen of cellen analyseren in een medische setting. Sensoren zitten nu vaak in grote apparaten. Dat werkt, maar met geïntegreerde fotonica kan het veel kleiner, lichter, praktischer en potentieel goedkoper. Met minder energie kan méér performance gerealiseerd worden.

BOM & SMART Photonics door de jaren heen

Op de Technische Universiteit in Eindhoven (TU/e) wordt al ruim dertig jaar lang fundamenteel onderzoek gedaan naar en geëxperimenteerd met fotonica. SMART Photonics is opgericht om dat fundamentele onderzoek naar toepassing in de praktijk te brengen en een infrastructuur in te richten voor de productie van de fotonische chips. De startup had vanaf dag één omzet en steun van diverse investeerders. Voor het bedrijf zelf heel comfortabel, maar het betekende ook dat de urgentie van noodzakelijke veranderingen niet altijd gevoeld werd.

Verantwoord schalen

Ilse Massart, Investment Manager: “SMART Photonics klopte al in een vroege fase aan bij BOM. Aanvankelijk voor een investering. We wilden het startup-managementteam graag helpen, maar hadden nog een aantal aandachtspunten. SMART Photonics droomde al over het bouwen van een grootschalige fabriek, terwijl hun productielijn nog niet volwassen was. In onze visie schaalde de onderneming te vroeg. En er waren ook andere zaken die konden worden aangescherpt. In de loop der jaren zijn veel gesprekken gevoerd. Een goede bedrijfs- en investeringsstrategie zijn belangrijk als je een schaalbaar bedrijf wilt bouwen.”

Investeren

Uiteindelijk leidde het traject tot een investering in 2020. De financiering omvat een bijdrage van het Nederlandse Ministerie van Economische Zaken en Klimaat via de Brabantse Ontwikkelingsmaatschappij (BOM), evenals participaties van KPN Ventures, PhotonDelta en bestaande aandeelhouders, SMART Photonics haalde in totaal € 35 miljoen op om een gedegen productielijn te ontwikkelen en te realiseren, daarmee de productiecapaciteit aanzienlijk te vergroten en de veelbelovende technologie verder te ontwikkelen.

De stap naar de markt

Begin 2022 neemt SMART Photonics haar eerste volledige productielijn officieel in gebruik, een mijlpaal voor de chipmaker die dan zijn tienjarig bestaan viert. De lijn bestaat uit ruim vijftig machines, die gezamenlijk verantwoordelijk zijn voor de drie- tot vierhonderd stappen in het productieproces van een fotonische chip.

Blijven groeien

In 2023 staat SMART Photonics aan de vooravond van een nieuwe groeifase. In juli 2023 haalt het bedrijf een volgende ronde financiering binnen van diverse strategische spelers in de branche en private en publieke investeringsfondsen. Onder andere de Nederlandse overheid en chipgiganten ASML, NXP Semiconductors en VDL Groep legden samen 100 miljoen euro bij elkaar. Ook BOM deed in deze ronde weer mee. Met dit bedrag wil de Eindhovense chipfabriek bedrijf opnieuw stappen zetten. Het doel: een toonaangevende speler worden in de wereldwijde fotonicamarkt.

De TU/e spin-off ontwikkelde zich van een laboratorium tot een zogeheten pure play foundry met hoog volume productiepotentie, waar klanten terecht kunnen om hun technologie marktwaardig te maken. SMART Photonics heeft dus zelf geen ‘eindproduct’, maar ontwikkelt en produceert chips voor de producten van andere partijen.

Het ecosysteem en PhotonDelta

Om de ontwikkeling van deze sleuteltechnologie te versnellen, ondersteunt BOM innovatieve bedrijven als SMART Photonics al jaren op het vlak van ontwikkelen, investeren en internationaliseren. Daarnaast leveren we via innovatieprojecten een bijdrage aan een ecosysteem waarin nieuwe bedrijvigheid beter kunnen gedijen. Dat doen we onder andere gezamenlijk met PhotonDelta, een platform dat ervoor wil zorgen dat Nederlandse pioniers hun technologische voorsprong in geïntegreerde fotonica omzetten in bedrijvigheid, zodat ze zich daadwerkelijk kunnen ontwikkelen tot wereldspelers. Dat moet voor 2026 leiden tot een ecosysteem van meer dan 25 bedrijven – waar SMART Photonics er één van is – die gezamenlijk goed zijn voor € 1 miljard omzet en vierduizend banen.

PhotonDelta

Blik op de toekomst

Johan Feenstra, CEO van SMART Photonics: “De technologie wordt meer en meer een optie voor jonge bedrijven die met hun innovaties willen bijdragen aan een betere wereld.”

De rol van BOM wordt – zoals dat gaat bij een voorspoedige ontwikkeling – kleiner. Ilse: “SMART Photonics is groot, zichtbaar en actief in een voor Brabant en Nederland belangrijke markt: fotonica is een key technology. Deze (inmiddels) scale up is de enige in Nederland, en één van de weinigen wereldwijd, die dit type fotonische chips kan maken. Dat maakt haar rol in het ecosysteem groot en dat maakt ook dat ze voor ons als BOM heel belangrijk is. Wij waren een tijdlang zeer nauw betrokken. Nu zijn we een aandeelhouder, zoals er meerdere zijn. Wat niet wegneemt dat we blijven challengen.”

Zo maken we impact

In Nederland is de volledige fotonicawaardeketen aanwezig, en alle schakels worden volwassen. Daardoor groeit de werkgelegenheid in deze sector de komende jaren met honderden banen in Brabant. Zowel bij SMART Photonics zelf, als bij toeleveranciers en partners in het ecosysteem.

SMART Photonics is vooralsnog het enige bedrijf in Europa dat daadwerkelijk complexe fotonische InP-chips kan produceren. Dat maakt de startup niet alleen enorm waardevol voor de Brainport-regio, waar SMART Photonics kantoor houdt, en Brabant, maar ook voor de rest van Nederland. Door de vele toepassingsmogelijkheden van fotonica is brede impact mogelijk in diverse sectoren. Oplossingen die vroeger als ‘exotisch’ bestempeld werden, worden steeds bereikbaarder.