Miljoenen woningen moeten de komende jaren van het gas af. Een enorme opgave die niet gaat lukken zonder de ontwikkeling van nieuwe technologie. In Noord-Brabant pionieren bedrijven met slimme, duurzame toepassingen. De Brabantste Ontwikkelings Maatschappij (BOM) geeft ze een duwtje in de rug.
Het is onmiskenbaar een van de grootste omwentelingen in de geschiedenis van ons land: de transitie naar een duurzame economie. In 2050 moet de uitstoot van broeikasgassen met minimaal 95 procent zijn afgenomen. Een belangrijke uitdaging in die ambitie is de manier waarop we in de toekomst onze gebouwen gaan verwarmen. Woningen met name, maar ook bedrijfspanden en openbare instellingen. De doelstelling is om de komende dertig jaar bijna zeven miljoen huizen en een miljoen andere gebouwen aardgasvrij te maken. Maar deze warmtetransitie is een lange reis die pas net is begonnen.
Mooie wereld voor mijn kinderen
'Het recente rapport van de ICCP laat nog maar weer eens zien dat we zo niet kunnen doorgaan', zegt Jos Feijen. Hij werkt nu bijna vijf jaar als Investment Manager Renewable Energy voor de regionale ontwikkelingsmaatschappij. De warmtetransitie is een van zijn speerpunten. ‘De aarde warmt in recordtempo op en het is aan ons om die ontwikkeling te stoppen. Ik heb twee jonge kinderen en wil ook voor hen een mooie wereld achterlaten. Technologie gaat ons daarbij helpen, daar ben ik van overtuigd. Het is onze taak als BOM om deze veelbelovende innovaties een duwtje in de rug te geven.'
Zo krijgen duurzame startups hulp
De support die de BOM aan deze potentiële gamechangers geeft, kent een aantal vormen. 'We doen dit onder meer met ons Investor Readiness Program. Daarin worden ondernemers klaargestoomd voor een eerste of tweede financieringsronde. De afgelopen jaren hebben al meer dan 250 startups meegedaan. Drie maanden na het programma heeft 86 procent van hen al een financiering', aldus Feijen. Voor startups die aan duurzame warmteoplossingen sleutelen, is dat in deze vroege fase cruciaal. Vaak is het product nog niet klaar voor de markt. Klanten ontbreken nog en daarmee ook de broodnodige inkomsten.'
De BOM als financier
Feijen: 'Vanuit de BOM hebben we de ervaring en het netwerk om deze bedrijven op de juiste manier te structureren. Dat maakt ze interessanter voor externe investeerders. Ook treden we in deze vroeg fase regelmatig zelf op als financier, zodat zo'n veelbelovende startup kan doorgroeien naar een volgende fase. Daarmee komen vaak iets meer zekerheden en dan wordt het voor banken mogelijk wél interessant om een lening te verstrekken.' Duurzame warmteprojecten die anders in de ijskast zouden blijven, krijgen met deze aanpak tóch een kans.
Brainport Industries Campus als showcase
Over een goed voorbeeld hoeft Feijen niet lang na te denken: de Brainport Industries Campus (BIC), een 70.000 vierkante meter tellend gebouw aan de rand van Eindhoven. Hier vinden bedrijven die actief zijn in de hightech maakindustrie hun onderkomen. Wat dit pand zo bijzonder maakt is de manier waarop het verwarmd wordt. De BIC heeft namelijk geen gasaansluiting. 'Samen met Equans (het vroegere ENGIE Services) hebben we een bedrijf opgericht dat de duurzame energievoorziening heeft geïnstalleerd én gefinancierd. Dat was het resultaat van veel gesprekken die we met betrokken partijen hebben gevoerd. We hebben de afspraken gestructureerd, de eigendomssituatie vastgelegd en de juiste condities geschapen die een bankfinanciering uiteindelijk mogelijk hebben gemaakt. Als ontwikkelingsmaatschappij hebben we hier speciale budgetten voor', aldus Feijen.
Op het dak liggen nu 5.500 zonnepanelen en in het pand zelf staat een WKO-installatie, een duurzame methode om energie in de vorm van warmte of koude op te slaan in de bodem. De enige gasaansluiting in het gebouw is er om toekomstige cv-monteurs op te leiden. 'De gebouweigenaar had dit zelf niet op deze manier kunnen doen, dat was te risicovol geweest. Nu genieten de huurders van duurzame energie, die door de recente ontwikkelingen ook nog eens goedkoper is dan de conventionele manier met gas.'
De BOM als werkgever
Het zijn dit soort voorbeelden die volgens Feijen laten zien waar het in de warmtetransitie om gaat: innovatie een kans geven door samen te werken. '2050 lijkt nog ver weg, maar een heel land in dertig jaar van het gas af te krijgen, is een enorme opgave. Een plek als de Brainport Industries Campus laat zien dat het kan. Dit is ook de reden waarom ik bijna vijf jaar geleden voor de BOM heb gekozen als werkgever. We hebben hier een prachtig project kunnen realiseren en wekken daarmee voor duizenden mensen duurzame stroom op. Het is mooi om te bedenken dat je daar zelf een wezenlijke bijdrage aan hebt mogen leveren.'
Innovatieve startups: HoCoSto en Cellcius
De BOM is bij meer bedrijven betrokken die pionieren met duurzame warmte. Een daarvan is HoCoSto, wat staat voor Hot Cold Storage. De startup heeft een methode ontwikkeld die duurzaam opgewekte energie voor langere tijd kan opslaan in een ondergronds bassin. Als een soort thermosfles dus, waarbij water wordt gebruikt als energiedrager.
Een andere innovatie waar de BOM bij betrokken is, is de warmtebatterij van Cellcius. Dit bedrijf gebruikt daarvoor de meest voorkomende grondstoffen op aarde: water en zout. Hiermee slaagt het erin om energie in de vorm van warmte op te slaan. Wat deze technologie met name bijzonder maakt, is dat er geen verlies aan warmte is. Daarmee heeft het de potentie om op termijn veel impact te maken. Het product van Cellcius is nog volop in ontwikkeling, binnenkort start een pilot in Limburg.