Talent en innovatiekracht maken Brabantse IT- en datasector interessant voor de wereld

Niet alleen de bijna aangeboren wil om samen te werken en de bewezen innovatiekracht, maar ook een uitzonderlijk sterke keten aan opleidingsinstituten maken de Brabantse IT- en datascience-sector tot een spelbepaler op het wereldtoneel. Een uitgebreide studie die de Brabantse Ontwikkelings Maatschappij (BOM) heeft laten uitvoeren, maakt duidelijk dat de rol die Brabant speelt op het gebied van ICT & datascience groter is dan voorheen werd aangenomen. “Er gebeurt veel meer dan de buitenwereld ziet”, concludeert Project Manager Foreign Investments Guido Leestemaker, die namens de BOM het onderzoek aanstuurde. “Sterker nog: er gebeurt zelfs meer dan we onszelf realiseerden.”

“De hoeveelheid aan IT & data-afgestudeerden samen met de stijgende lijn in het aantal studenten die begint én slaagt was echt een eye-opener voor ons”, zegt Leestemaker. “Vaak wordt er niet direct gedacht aan Brabant als hotspot voor IT & Data. Het talent zit toch op andere plekken, hoor je dan. Maar dat blijkt niet zo te zijn. Wij als provincie leiden veruit het meeste ICT- en datatalent op, zeker in HBO en wetenschappelijk onderwijs. Alleen op MBO-niveau doen we nog enigszins onder voor Noord-Holland, maar ook daar is de trend in ons voordeel.”

Dat de Brabantse economie bovengemiddeld blijft groeien is volgens het onderzoek te verklaren uit de succesvolle combinatie van innovatie, samenwerking en talentontwikkeling. Leestemaker: “Met miljardenbedrijven als Philips en ASML en talloze innovatieve startups is de economie in Brabant de afgelopen vijf jaar sneller gegroeid dan in welke andere regio in Nederland dan ook. De provincie is de perfecte plek voor IT & datascience bedrijven, en is al de thuisbasis van vele IT & datascience initiatieven en organisaties die zich onderscheiden van de markt.”

Dit artikel is tot stand gekomen in samenwerking met Bart Brouwers, Innovation Origins.

Niches en ontwikkelingsgebieden

De analyse leidt ook tot strategische conclusies voor de nabije toekomst. De potentiële aandachtsgebieden zijn onderverdeeld in ‘prioritaire niches’ en ‘ontwikkelingsgebieden’. In de eerste groep zijn Brabantse IT & datascience-initiatieven al internationale marktleiders. In de tweede groep is dat vanwege de sterke voorwaarden een kwestie van tijd voordat dat ook het geval zal zijn. “Daar heeft Brabant al zo'n uitstekend bedrijfs- en wetenschapsplatform ontwikkeld waarop kan worden voortgebouwd, dat verdere ontwikkeling op deze gebieden de sector ook naar het niveau van wereldleider zal tillen.”

Het aantal aangevraagde en toegekende patenten is ook een indicatie van het belang van deze sector, zegt Leestemaker. “Iedereen weet wel dat we hoog scoren - ook op Europees niveau - op het gebied van patenten. Maar als je al die patenten langs de lijnen van ICT bekijkt, valt pas op hoe belangrijk deze sector voor Brabant is. Daar keken we ook zelf van op, toen we dat scherper in beeld kregen. In sommige domeinen binnen IT & datatechnologie doen wij serieus mee, zelfs op wereldniveau. En merken we dat we geregeld gezien worden als koploper.”

Een andere opvallende uitkomst van de studie lag in de grote hoeveelheid fieldlabs - die typische plekken waar de ‘echte’ wereld samenkomt met die van het toegepaste onderzoek - die binnen Brabant actief zijn rond ICT. “Die zijn dan telkens aan andere domeinen gekoppeld. Voorbeelden daarvan zijn het Fieldlab voor Precisielandbouw in Reusel, het 5G automotive fieldlab in Helmond en het Flexible Manufacturing Fieldlab in Eindhoven. In de kern gaat het bij die activiteiten altijd om IT en datascience.”

Fontys Hogeschool ICT is één van de partijen die geregeld zichtbaar zijn in fieldlabs, bijvoorbeeld het fieldlab ‘MKB-Drive’, Duurzaam Regionaal Innovatief & Veerkrachtig Ecosysteem, een project van ROC Tilburg, Mindlabs, gemeente Tilburg, Appsemble en Fontys Hogeschool ICT. In dit fieldlab zoeken de betrokken partners naar mogelijkheden om veilig data te delen en er nieuwe business uit te halen.

Het succes van de fieldlabs is ook gerelateerd aan een andere conclusie van de studie: Brabant is opvallend sterk in het opleiden van ICT-talent. De BOM ziet dit aspect binnen het ICT- en dataspeelveld dan ook als één van de meest belangrijke unique selling points ten opzichte van andere regio’s. Dat resultaat wordt zichtbaar dankzij diverse specifieke opleidingen op universitair niveau bij TU Eindhoven, Tilburg University en JADS, op HBO-niveau bij Fontys, Avans, BUas en HAS, maar steeds meer ook op MBO-niveau.

De maatschappij kan er intussen geen genoeg van krijgen, zo groot is de vraag naar ICT- en datatalenten. “Van al onze afgestudeerden heeft 99% al tijdens de studie een baan gevonden”, zegt lector AI & Big Data Gerard Schouten van Fontys ICT. “En gelukkig weten ook steeds meer nieuwe studenten ons te vinden.” Deels komt dat, zegt Schouten, door de ontwikkelingen binnen zijn instituut in de afgelopen jaren. “En dan vooral vanwege de keuze die we hebben gemaakt om Artificial Intelligence een prominentere rol te geven. De specialisatierichting AI is immens populair.”

Start-ups

Een andere conclusie uit de studie is dat de initiatieven riond ICT en datascience niet alleen van de grote gevestigde partijen komt, maar steeds meer ook van start-ups. Eén daarvan is Scailable, de Eindhovense start-up die software heeft ontwikkeld om grote hoeveelheden data niet langer ‘in the cloud’ maar ‘on the edge’ - ofwel: op locatie - te verwerken tot bruikbare informatie.

Het idee achter Scailable is dat de kostenbesparing, de verbeterde veiligheid en de hogere snelheid die worden bereikt door gegevens te verwerken waar ze worden verzameld, een grote rol spelen bij een versnelde introductie van Artificial Intelligence (AI). Scailable comprimeert daarvoor high-level AI-modellen naar een veilig low-level formaat dat draait op een klein stukje software op de ‘edge devices’ die de data verzamelen. Dit vereist een minimale hoeveelheid geheugen en kan draaien op zeer uiteenlopende chipsets. En dat heeft veel voordelen. De responsetijd van de AI-modellen is niet alleen veel sneller, de software kan ook makkelijk worden gedistribueerd, is compatible met alle veelvoorkomende tools die worden gebruikt door data scientists en vergt een minimale servercapaciteit. Bovendien werkt de oplossing die Scailable biedt ook bij een slechte internetverbinding.

“De mogelijkheden van AI zijn eindeloos”, zegt oprichter en CEO Maurits Kaptein, tevens hoogleraar aan JADS en aan de Tilburg University. “Denk aan het verbeteren van de veiligheid in fabrieken doordat camera’s detecteren dat er iemand te dicht bij een machine staat. Of aan het verbeteren van het productieproces waarbij een robot direct ingrijpt als producten niet voldoen aan de kwaliteitsnorm.”

Veel AI-technologie maakt nu nog gebruik van de cloud-omgeving. Daar worden de berekeningen gemaakt die vervolgens worden teruggestuurd naar het apparaat. Kaptein: “De grote hoeveelheid dataverkeer is kostbaar en zorgt voor privacy issues. Bovendien werkt het voor steeds meer toepassingen ook te traag. Zo’n 80 procent van de AI-toepassingen blijft daardoor ongebruikt op de plank liggen. Onze software zorgt ervoor dat al die mooie toepassingen veel makkelijker geïmplementeerd kunnen worden.”

Investor readiness programma’s

Heel lang hebben Kaptein en zijn mede-oprichters gewerkt vanuit een puur-inhoudelijke, academische insteek. Ze hadden een interessante oplossing bedacht en wilden die zo goed mogelijk afleveren. Maar de vraag was wanneer en aan wie. “Mijn netwerk in academische kringen is prima op orde, maar in het bedrijfsleven een stuk minder. Met het investor readiness programma van de BOM en een eerste investering van BOM en Volta is daar verandering in gekomen. We konden de juiste mensen aantrekken voor deze taken en zijn nu ook als bedrijf een stuk robuuster geworden.”

Waken voor versnippering

Bij zo’n grote hoeveelheid aan initiatieven moeten we volgens Leestemaker ook waken voor versnippering. “Het is juist nu erg belangrijk dat alle initiatieven elkaar vinden en de krachten gaan bundelen. Dit is helemaal in lijn met het DNA van Brabant: samenwerken. Dit heeft ons gebracht tot waar we nu staan en zal er ook voor zorgen dat Brabant blijft excelleren op het gebied van IT & datascience. Ik hoop echt dat de betrokkenen, inclusief provincie en Rijksoverheid, diezelfde conclusie trekken op basis van ons onderzoek.” Er valt ook nog heel veel te ontdekken, zegt Leestemaker. “Maar laten we ook niet vergeten dat we ook nu al onwijs goed op weg zijn.”