Het wordt een bijna eentonig verhaal. Voor het zoveelste jaar is Noord-Brabant de aanjager van investeringen in R&D (research en development). In Nederland steekt de provincie er met kop en schouders bovenuit, maar ook in Europees verband is Noord-Brabant een topregio. Dat blijkt uit de recentste cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS).
Noord-Brabant is ook een belangrijke speler als het gaat om patentaanvragen, zoals naar voren komt uit het patentonderzoek van de Brabantse Ontwikkelings Maatschappij (BOM). Investeringen in onderzoek en ontwikkeling als ook patentaanvragen zijn belangrijke parameters van innovatie.
Europa
Op de rangrijst van Europese regio’s staat Noord-Brabant op de achtste plek wat betreft private R&D-intensiteit. Met deze index worden de uitgaven aan R&D van bedrijven bedoeld als percentage van het Bruto Binnenlands Product (BBP). Het CBS heeft zo’n 200 regio’s langs de meetlat gelegd. Alleen vijf regio’s in Duitsland, Västsverige (Zweden) en Steiermark (Oostenrijk) doen het nog beter. De cijfers gaan over het jaar 2019.
Noord-Brabant heeft in Nederland een absolute voortrekkersrol. Sterker nog, het is aan het hoge percentage van private R&D-intensiteit van deze provincie te danken dat Nederland niet in de Europese achterhoede is beland. Reken maar na: het cijfer voor Noord-Brabant is bijna het dubbele (3,18 procent) van het Europese gemiddelde. Maar neem je alle private R&D-intensiteit in Nederland bij elkaar, dan ligt het cijfer (1,46 procent) onder het gemiddelde in Europese Unie.
Om het op een andere manier te zeggen: ruim 33 procent van de private R&D-uitgaven in Nederland in 2019 kwam voor rekening van bedrijven in Noord-Brabant. Dat is trouwens een stijging van drie procent in vergelijking met de jaren ervoor.
Gaan we nog meer inzoomen, dan blijkt dat binnen Noord-Brabant de regio rond Eindhoven de dienst uitmaakt. Bedrijven hebben daar in 2019 drie miljard euro geïnvesteerd in R&D. Zes jaar eerder lag dat bedrag nog op 2 miljard euro.
Buitenlandse investeringen
Het CBS heeft niet alleen R&D-investeringen van het bedrijfsleven gemeten, maar ook die van instellingen en het hoger onderwijs. Op deze samengestelde Europese ranglijst, die het jaar 2020 beslaat, staat Nederland in de top 10. Dat betekent dat instellingen en het hoger onderwijs in Nederland relatief minder investeren in onderzoek en ontwikkeling dan veel andere landen, ook al is het verschil klein. Gemiddeld liggen de niet-private R&D-investeringen elders in Europa ietwat hoger dan in Nederland. Ofwel: hoger onderwijs en instellingen in Nederland zouden de financiële lat nog iets hoger kunnen leggen. Hoe dan ook ging het absolute bedrag aan R&D-investeringen van bedrijven, instellingen en het hoger onderwijs in 2020 toch bijna een half miljard euro omhoog. Het totaal kwam uit op 18,4 miljard euro.
De investeringen zijn ook van niet-Nederlandse ondernemingen. “Buitenlandse bedrijven in Brabant die R&D-activiteiten ontplooien in de regio komen vooral uit de Verenigde Staten, gevolgd door Duitsland, Japan, China, India en het Verenigd Koninkrijk”, vertelt Guido Leestemaker, Manager Buitenlandse Investeringen bij BOM. Internationale bedrijven kiezen in toenemende mate ervoor hun onderzoekscentrum in Brabant te vestigen. In een eerder verschenen artikel verklaart een collega van Leestemaker waarom de provincie zo aantrekkelijk zou zijn voor buitenlandse bedrijven en werknemers.
Patent
Het patentonderzoek dat BOM heeft laten uitvoeren, toont ook de vooraanstaande rol van Noord-Brabant in het bijzonder en Nederland in het algemeen. Bij dit onderzoek werd het aantal patentaanvragen bij het Europees octrooibureau (EPO) geteld. Daaruit blijkt dat Nederland het uitstekend doet. “In 2020 zijn er in Nederland 6375 patenten aangevraagd. Dat is de op drie na beste in de klas”.
De meeste patenten in Europa worden aangevraagd voor medische technologieën. “In dit specifieke vakgebied staat Nederland zelfs nummer 2 in Europa”, zegt Guido Leestemaker. Ook weer dankzij Brabant. “Onze provincie is verantwoordelijk voor 80 procent van de Nederlandse octrooien op het gebied van medische technologie”. Wel is het zaak de vinger aan de pols te houden. Het aantal patenten gedeponeerd in Nederland in deze tak van sport is in 2020 wel met bijna 10 procent achteruitgegaan.
Brabant is ook verantwoordelijk voor de helft van de Nederlandse hightechsector (HTSM), als het om patentaanvragen gaat. Lees hoe HTSM de sector is die Noord-Brabant in 100 jaar tijd op de kaart heeft gezet.
Nog een schouderklop voor Nederland: Nederland heeft de nummer-één positie in Europa voor octrooiaanvragen in de optica-industrie. Het BOM-onderzoek heeft de Europese patentgegevens ook gekruist met wereldwijde gegevens. Daaruit blijkt dat Nederland op de achtste plek staat.
Kwalitatieve studie
Als we inzoomen op data betreffende Noord-Brabant komt naar voren dat deze provincie, “verreweg bovenaan staat”, zegt Leestemaker. Noord-Brabant heeft bij het EPO 3281 patenten aangevraagd. Dat is zo’n drie keer meer dan Zuid-Holland, de nummer twee op de lijst. Het is verleidelijk om die enorme hoeveelheid toe te schrijven aan Philips, maar dat zou niet geheel terecht zijn.
“Ook zonder Philips staat Noord-Brabant bovenaan. Natuurlijk is Philips belangrijk, maar andere bedrijven met een hoog aantal patentaanvragen zijn onder andere Signify, NXP, ASML, Lumileds en Here”, aldus Leestemaker, die van plan is om ook een kwalitatieve studie naar patentaanvraag te doen.
Dit artikel is eerder verschenen op Innovation Origins