‘Nederland beschikt over te weinig fondsen met voldoende diepe zakken en de juiste kennis’

Gister werd bekend dat EFFECT Photonics een Serie D financieringsronde ophaalde van 38 miljoen dollar. De investering werd geleid door Innovation Industries: een Europees durfkapitaalfonds uit Amsterdam dat investeert in impactvolle deeptech, gericht op duurzaamheid en schaalbaarheid. Aanleiding genoeg voor een gesprek met Nard Sintenie, medeoprichter van het fonds, over de staat van het investeringsklimaat in Nederland, de hoax van een gebrek aan financiering voor jonge bedrijven en unicorns.

Wie tegenover Sintenie zit, kan niet anders dan opmerken hoe gepassioneerd en enthousiast hij is over het Nederlandse deeptech ecosysteem. “Als investeerder heb ik twee dingen geleerd. Eén: in Nederland barst het van de ruwe deeptech diamanten, maar veel techondernemers zijn onbewust onbekwaam in het vertellen van hun verhaal aan niet-techneuten. Twee: jonge deeptechbedrijven moet je waarderen op basis van hun technologie, niet op basis van hun omzet en winst. Dat vraagt dus om kennis over de technologie en de industrie. De BOM is bij uitstek een partij die deze kennis in huis heeft.”

Over Innovation Industries

Het verhaal van Innovation Industries begint in 2009 met een toevallige ontmoeting tussen Sintenie en Harm de Vries. Laatstgenoemde wil samen met een aantal compagnons een onafhankelijk hightech investeringsfonds opzetten rondom Universiteit Twente (UT). Ervaring met het opzetten van fondsen is aanwezig, maar kennis over deeptech ontbreekt.

Daar komt Sintenie om de hoek kijken. Hij heeft een achtergrond in technische bedrijfskunde en procestechnologie en werkte bij meerdere grote techbedrijven – waaronder Philips en NXP. “Ik heb een hart voor technologie, al helemaal als het een verschil kan maken.”

Ze richten het Twente Technologiefonds op. Na een aantal jaar blijkt dat ook de andere technische universiteiten en TNO behoefte hebben aan een onafhankelijk fonds waarmee ze kunnen sparren. In 2017 wordt Innovation Industries geboren. De opzet is groter – het fonds richt zich op de vier technische universiteiten en TNO – maar het mandaat blijft hetzelfde. Investeren in deeptech bedrijven en ze met hulp, kennis en geld groter maken. Zeven jaar later is Innovation Industries bezig met een het opzetten van haar derde fonds van zo’n 450 - 500 miljoen euro.

Laat ik met de deur in huis vallen. Hoe vind jij dat het gesteld staat met het Nederlandse investeringsklimaat voor deeptech sector?

“Goed, ik ben echt heel hoopvol gestemd. Kijk naar tien of vijf jaar geleden. Toen kwam het vaak voor dat veelbelovende start-ups geen financiering konden vinden. Nu is dat niet meer aan de orde. Dat komt onder andere door het werk van de BOM en de Nederlandse overheid. Er zijn enorme stappen gezet. We kunnen allemaal wel zeuren over dat het National Groeifonds beter geïmplementeerd moet worden, of dat Invest-NL niet goed presteert, maar bijvoorbeeld in België zijn ze jaloers op hoe onze overheid de schouders zet onder deeptech.”

Toch resoneert het idee dat er te weinig geld is voor vroege fase deeptech…

“Dat is simpelweg niet waar. Er zijn veel regionale investeerders die in vroege fase deeptech willen en kunnen investeren. Het probleem is dat hun slagkracht vaak te beperkt is, waardoor financiering in de scale-up fase lastig wordt. Neem de scale-up semiconductor- en fotonicabedrijven. Daar gaat het om financieringsrondes van zo’n vijftig tot honderd miljoen euro, terwijl die bedrijven nog relatief weinig omzet draaien en afhankelijk zijn van financiering. Dit geldt voor deeptech in het algemeen: er is veel financiering nodig voordat er significante omzet (en later winst) wordt gemaakt.

Kijk bijvoorbeeld naar EFFECT Photonics of Smart Photonics. Zowel Innovation Industries als de BOM zijn vanaf de beginfase betrokken geweest bij deze bedrijven. Beide staan ze op het punt om door te breken – de een met communicatiemodules op basis van geïntegreerde fotonica, de ander heeft alle kaarten in huis om een belangrijk productiefaciliteit in Europa te worden voor fotonische chips. De laatste financieringsronde van Smart Photonics bedroeg honderd miljoen euro, terwijl het bedrijf nog in een opbouwfase zit en relatief weinig omzet maakt. Bij het opbouwen van een dergelijke fotonica productiefaciliteit moet je een lange adem hebben, maar uiteindelijk zijn ze van een enorme toegevoegde waarde voor Nederland en Europa, daar profiteert het hele ecosysteem van. Het is heel motiverend om te kunnen helpen bij het uitrollen van die technologieën.”

En Dynaxion? Dit Eindhovense bedrijf had alles in huis om een revolutie teweeg te brengen op het gebied van scansystemen. Het ging failliet omdat het de financiering voor het prototype niet rond kreeg. Wij noemden dat het ‘klassieke deeptech dilemma van Nederland’…

“Ik ben het daar niet mee eens. Ja, Dynaxion ontwikkelde een unieke technologie, maar de verdedigbaarheid daarvan was bijvoorbeeld voor ons niet stevig genoeg. Er zijn grofweg twee groepen investeerders voor dit soort jonge bedrijven. De eerste groep, waar er maar een paar van zijn, waardeert dit type bedrijven. Zij kijken naar de unieke technologie in samenhang met de markt, kunnen de technologie duiden en stellen hoge eisen aan de verdedigbaar. Onder andere middels patenten. Die verdedigbaarheid is essentieel, anders zouden grote corporate met meer financieringskracht zo’n bedrijf kunnen passeren.

De tweede groep waardeert het jonge bedrijf door meer naar de cijfers en commerciële uitrol te kijken. Voor hen is perspectief op omzetgroei op kortere termijn relatief belangrijker. Dynaxion viel wat dat betreft een beetje tussen wal en schip. Ik vind dat niet per se een goede representatie van het Nederlandse deeptech ecosysteem. Wat deeptech betreft, zit het financieringstekort meer aan de scale-up kant dan de start-up kant.”

Aan veelbelovende deeptech innovaties geen gebrek. Toch blijven deeptech unicorns uit. Wat moet er gebeuren om die grootschalige investeringen wél te faciliteren?

“Er moeten meer fondsen komen zoals Innovation Industries, ik zou willen dat we meer concurrenten hadden. En we moeten flexibeler naar financieringsmogelijkheden kijken, private investeringen zijn niet de enige optie. Ook de optie voor een schuld, leningen of subsidies helpen. Zo kunnen we het ecosysteem rondom deeptech sectoren sterker maken. Dan volgen de unicorns vanzelf.

Let wel, dit is een Europees probleem. Het hele ecosysteem rondom deeptech is veel later van start gegaan dan dat van bijvoorbeeld life sciences. Daar hebben bedrijven ook te maken met hele lange doorlooptijden voor er geld verdiend kan worden. Denk bijvoorbeeld aan medicijnontwikkeling. Maar, in deze sector heeft zich al een heel ecosysteem van investeerders geïnstalleerd die weten: soms mislukt het, maar de successen maken alles goed. Ik zie dat ecosysteem nu ook ontstaan rondom deeptech. Al moet ik ook bekennen: ik voel wel een bepaalde haast. Er zijn te weinig deeptech unicorns in Europa. Dat komt niet omdat we de technologie niet in huis hebben, maar omdat er te weinig support is voor deze bedrijven. In Azië en de Verenigde Staten lopen ze voor.

Om hier verandering in te brengen, hebben we meer partijen nodig die begrijpen wat deeptech bedrijven nodig hebben en deze discussie kunnen voeren. De BOM is zo’n partij. Ooit is de BOM opgericht als regionale ontwikkelingsmaatschappij. Met succes. Mede dankzij hun bijdrage heeft de regio heeft zich goed ontwikkeld. Maar, de BOM is nog steeds afhankelijk van private partijen, ze mogen de markt niet in de weg zitten. Als je het mij vraagt, moeten ze daarvan af. Ze zijn uitgegroeid tot een grote partij met ontzettend veel expertise. Als onafhankelijk venture capital fonds kunnen ze jongere deeptech bedrijven nog beter helpen.”

Interview Innovation Origins.