Het duurt nog even voordat we weten hoe groot het bedrag precies wordt. Vast staat dat de komende jaren tientallen miljarden worden geïnvesteerd in de energietransitie. Waar kunnen we al dat geld het beste in investeren? Volgens professor Richard van de Sanden moet eigenlijk alles opnieuw worden uitgevonden. En de Brabantse HTSM-sector kan daarbij een belangrijke rol spelen.
Prof. dr. ir. Richard van de Sanden is wetenschappelijk directeur van Eindhoven Institute for Renewable Energy Systems (EIRES), onderdeel van TU/e. Daarnaast is hij groepsleider van Dutch Institute for Fundamental Energy Research (DIFFER) én voorzitter van de landelijke adviescommissie voor elektrochemische conversie en materialen.
Over het bereiken van de doelstelling van 55 procent minder broeikasgassen in 2030 is hij wat minder optimistisch. Maar als het gaat over het uiteindelijke doel is Richard van de Sanden vol vertrouwen: “Klimaatneutraal in 2050, dat gaan we halen. Maar het is een enorme inspanning die we daarvoor moeten leveren. Het gaat over veranderingen van het hele systeem: de manier waarop we energie opwekken, warmte, elektriciteit maar ook producten maken. Ons hele systeem is gebaseerd op fossiele bronnen, en dat moet helemaal op de schop. De primaire bron wordt elektriciteit uit zon en wind. Mogelijk ook een stukje kernenergie en waterenergie. Zover zijn we. Maar verder moeten we eigenlijk alles weer opnieuw uitvinden.”
“Er ligt nog een flink aantal grote uitdagingen. Bijvoorbeeld: hoe gaan we vliegen? Misschien moeten we daarvoor wel synthetische groene brandstoffen gaan maken. Maar denk ook eens aan producten die we moeten maken. Bijna alle materialen die we hebben komen uit een fossiele bron. Hoe gaan we dat doen als we geen fossiele bronnen meer kunnen gebruiken? Een deel zal uit biomassa moeten komen. Mogelijk gaan we de koolstof die in de lucht zit hergebruiken. Het wordt niet makkelijk, maar ik denk dat het gaat lukken.”
(tekst gaat door onder de video)
Richard van de Sanden
De komende jaren worden er miljarden geïnvesteerd in de energietransitie. Wat kunnen we het beste met dat geld gaan doen?
“De vraag is eigenlijk: waar ligt de verdiencapaciteit van Nederland? Waar gaan we in de toekomst ons geld mee verdienen? Blijven we dat doen in grootschalige chemieproductie, wat we nu eigenlijk vaak doen, de bulk. Of gaat het veel meer in de richting van de technologie die daarvoor nodig is? Ik denk vooral dat laatste."
"De hernieuwbare energie die we in Nederland maken, zal altijd duurder zijn dan in landen rondom de Middellandse zee of in Afrika. Ik verwacht dat chemische producten, materialen en grondstoffen vooral in die regio 's op grote schaal geproduceerd zullen worden. Dat betekent dus dat de verdiencapaciteit voor Nederland heel erg op de hightech zit. Dus op de technologie die straks nodig is om hernieuwbare elektriciteit zo efficiënt mogelijk te gebruiken om nieuwe producten te maken. Maar het ontbreekt nog een beetje aan visie. Wat is onze positionering? Waar gaan wij ons geld verdienen? Als ik heel eerlijk ben… Vanuit Den Haag hebben we tot nog toe weinig vernomen.”
Waar liggen dan de kansen voor de HTSM sector in de Brainport regio? Welke bedrijven gaan daar de komende jaren een belangrijke rol spelen?
“Dat zijn bedrijven die nieuwe materialen maken, of de apparatuur ontwikkelen om nieuwe materialen te maken: dunne films of bipolaire platen voor brandstofcellen en elektrolyzers, en alle power electronics die daaromheen zitten. Want de elektriciteit, die van windmolens komt of van zonnecellen, moet je uiteindelijk converteren naar een bruikbare vorm om waterstof te produceren, CO2 uit de lucht op te vangen of in de toekomst misschien iets van een synthetische brandstof te maken.”
“Denk ook aan de warmte batterij die door TNO en TU/e is ontwikkeld. Dat is een essentieel onderdeel in de energietransitie omdat er nou eenmaal een groot verschil is tussen winter en zomer, wat betreft zonne-energie. Je moet iets gaan doen in de conversie en opslag van energie. Dit soort hightech oplossingen, waarbij je warmte opslaat in zouten die je dan later weer vrij kunt maken, daar heb je ook weer nieuwe materialen voor nodig en allerlei sensoriek om dat goed voor elkaar te krijgen. En het kan allemaal in Brainport ontwikkeld worden, mits er voldoende in wordt geïnvesteerd en de landelijke subsidies en regelgeving vanuit deze visie worden ontwikkeld.”